Chùa Việt Nam
Thư viện số về văn hóa Phật giáo
Chùa Bà Đức Sanh
Vị trí: phường Đức Thắng thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận
Chùa Bà Đức Sanh là nơi thờ các vị nữ thần phù trợ sinh đẻ của giới phụ nữ. Đây là loại hình tín ngưỡng thờ mẫu dân gian duy nhất ở Bình Thuận nói riêng và vùng cực nam Trung bộ nói chung.
Lịch sử hình thành và phát triển của chùa Bà Đức Sanh gắn với quá trình di dân của những bộ phận cư dân vùng “Ngũ Quảng” vào Nam để khẩn hoang tạo lập cuộc sống mới. Khi cuộc sống ổn định họ bắt đầu xây dựng các thiết chế văn hóa truyền thống để phục vụ nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần, tâm linh, tín ngưỡng với ước mong cầu an bình, hạnh phúc và no ấm. Đặc biệt trong lịch sử phát triển của xã hội loài người, thiên chức duy trì nòi giống, mang thai, sinh nở và nuôi con khỏe mạnh luôn là ước vọng cháy bỏng.
rong xã hội phong kiến Việt Nam, đối người phụ nữ việc sinh đẻ rất hệ trọng, nếu lấy chồng mà không sinh con để nối dõi tông đường là điều đau khổ, tủi nhục và cay đắng. Do đó chùa Bà Đức Sanh ra đời là nơi để giới phụ nữ gởi gắm niềm tin, hoàn thành ý nguyện và thực hiện thiên chức làm mẹ của mình.
Chùa Bà Đức Sanh thực ra là một ngôi đền thờ các vị nữ thần gắn liền với tín ngưỡng dân gian, phù hộ cho việc mang thai, sinh đẻ và nuôi con của giới phụ nữ. Trải qua thời gian thực tế, niềm tin vào sự linh hiển, luôn bảo bọc, phù hộ và đối với những người đến khấu cầu thai nhi được mẹ tròn con vuông nên mọi người tôn sùng gọi là Chùa Bà Đức Sanh. Chùa Bà Đức Sanh là nét đẹp văn hóa của tín ngưỡng thờ Mẫu, một loại hình tín ngưỡng văn hóa dân gian độc đáo và hiếm thấy ở miền Nam.
Chùa Bà Đức Sanh đã trải qua hơn 150 năm tồn tại và đã qua nhiều lần trùng tu, tôn tạo vào các năm Nhâm Dần (1902), Tân Hợi (1911), Giáp Tí (1924) và một số lần trùng tu nhỏ khác. Nằm ở trung tâm thành phố Phan Thiết với sự diễn biến gay gắt của quá trình đô thị hóa và xâm thực của thiên nhiên vùng biển nhưng chùa Bà Đức Sanh vẫn được giữ gìn và bảo lưu gần như nguyên vẹn kiến trúc ban đầu khởi dựng.
Quần thể kiến trúc nghệ thuật chùa bà Đức Sanh bao gồm: Chính Môn, Cổng Tam Quan, Tiền Sảnh, nhà Võ Ca, Chính Điện, nhà Nhóm, nhà Khói và Cổng Hậu. Những hạng mục công trình chính ở đây được bố trí theo chữ Tam, trong kết cấu kiến trúc, các nghệ nhân ngày trước đã sử dụng lối kiến trúc dân gian tiêu biểu đó là “Trùng thiềm điệp ốc” để nối ráp, lắp ghép các hạng mục chính với nhau. Mỗi nóc có một chức năng, kiểu dáng riêng nhưng tất cả đều được bố trí rất hài hòa bổ trợ cho nhau tạo nên một quần thể kiến trúc bề thế và trang nghiêm.